حتی اگر شمار چشمگیری از بنا های غیر مذهبی تا زمان ما باقی میماند ُ از حیث بررسی ویژگی ها ی هنر اسلامی ، به مراتب کمتر از بنا های مذهبی مورد توجه قرار می گرفت . حال آنکه کاخ ها و قلعه های بی شمار خلفا ، سلاطین و حکام اسلام تنها تنها ذکری در کتاب ها شده و یا ویرانه هایی چند به جا نمانده.کاخهایی که تا کنون در وضعی رضایت بخش حفظ شده باشد بسیار اندک استو در این صورت نسبتا جدید و مربوط به سده های شانزدهم و هفدهم میلادی . تنها نمونه های کهن ، کاخ عباسیان است در بغداد که به صورت موزه بازسازی شده، و کاخ الحمراء و الکازارهای ( القصر) چند شهر در اسپانیا.

از این رو بر خلاف بناهای مذهبی که به اصطلح تحت سر پرستی امت مسلمانان بود وطابق قراری که در هنگام ساخت آنها گذاشته می شد عموما به نام اموال موقوفه نگهداری می شد، کاخ ها به هیچ روی از سوی فاتحان و کودتاگران مصون نمی ماند و غالبا وقتی که سنگ آنها در ساختن کاخهای جدید، که پس از چندی دچار همان سرنوشت میشد، بکار نمی آمد منهدم می شد و یا در آتش می سوخت.

انگیزه ای که فرمانروایان مختلف و به ویژه سلاطین مملوک را به ایجاد مدارس، مساجد، خانقاها و حتی بیمارستانها وا می داشت روشن است، زیرا که به این ترتیب می توانستند آرامگاههایشان را نیز در پناه آنها بنا کنند.

سلاطین مسلمان دچار یک جنون واقعی کاخسازی بودند. کاخ سلاطین پیشین را را پس از غلبه یافتن بر او به ندرت تصاحب می کردند ، زیرا ترجیح می دادند که کاخ نو بری خود بسازند . این جنون تا ساختن شهرهای کامل توسعه می یافت ! پایتخت های جدید از سوی خلفا و گاه از سوی حکام وقت ایجاد می شد! از فریاد سرور آمیز متوکل هنگامی که سامرا را بنا نهاد آگاهی داریم : <اکنون می دانم که به راستی یک فرمانروا هستم، زیرا برای خود شهری ساخته ام که در آن سکونت دارم !>.

بنابر این مفهومی از شهر سازی وجود داشتچرا که دفعتا شهری کامل چون رقه ، بغدا، سامرا، فسطاط، القاهره ، یعنی کهن ترین پایتخت ها و چند پایتخت و با شهرت کمتر  پی ریزی می شد! نقشهی شهر ممکن بود مانند بغداد مدور باشد یا مانند سامرا فاقد شکلی معین . ضرورت احداث دیوارهای بلند و قطور و دروازه های بزرگ مستحکم ناگزیر طرحی مشخص به شهر ها می داد . نقشه ی شهرهای نوین عربی نظیر قصرالحیر شرقی، بیشتر از شکل مربع دژهای بیزانسی و اردوگاههای رومی بود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: